Komt er noorderlicht op korte termijn?

Enkele meetgegevens van de ACE-satelliet

Je vindt hier de meest recente meetgegevens afkomstig van de ACE satelliet, op 1,5 miljoen km afstand van de aarde. Onder de grafieken vind je extra informatie hoe je deze meetgegevens kunt interpreteren.

Om de zonnewindparameters te meten is in juli 2016 een nieuwe DSCOVR satelliet in gebruik genomen. De oude ACE-satelliet is nog wel in gebruik en levert data, maar de grafiek wordt regelmatig onderbroken omdat de prioriteit bij de nieuwe satelliet ligt. Wil je de meetgegevens van de laatste 24 uur zien, bekijk dan de grafiek op de website van NOAA.
 

Actuele Bz-waarde en zonnewindsnelheid ter hoogte van het L1-punt:

 

Sterkte van het magneetveld Bt, Bx, By en Bz, de dichtheid en zonnewindsnelheid in het voorbije uur tot de voorbije 3 uur:
Klik op onderstaande afbeelding voor een grote weergave.

 

Metingen op 1,5 miljoen kilometer van aarde

Op een rechte lijn tussen de zon en de aarde bevindt zich op ongeveer 1,5 miljoen km van de aarde het zogenaamde L1 punt.
Objecten die zich in dit punt bevinden, hebben precies dezelfde omlooptijd rond de zon als de aarde, waardoor van daaruit perfect de zon en de zonnewind kan worden gemonitord in de richting van de aarde.

Op dit L1-punt bevindt zich een satelliet die voor ons zeer waardevolle parameters van de zonnewind meet. De ACE-satelliet (Advanced Composition Explorer).

 

Met behulp van deze satelliet kunnen we dus zien hoe de zonnewind eruit ziet die ons zal bereiken nadat de resterende 1,5 miljoen kilometer naar de aarde zijn overbrugd. Afhankelijk van de snelheid van de zonnewind zal dat in de meeste gevallen tussen de 30 tot 80 minuten na passage bij het L1-punt gebeuren.
 

Tabel met de tijd die de zonnewind nodig heeft om de aarde te bereiken na passage bij het L1-punt:

Zonnewind (km/sec)	Tijd L1 - aarde (min)
300	83
350	71
400	62
450	55
500	50
550	45
600	41
650	38
700	35
750	33
800	31

De meest bruikbare parameters die de ACE satelliet voor ons meet, zijn:

De Bz-waarde (richting van de zonnewind)

• De Bt-waarde (sterkte van de zonnewind)
• De dichtheid van de zonnewind
• De snelheid van de zonnewind

Om het eenvoudig te houden kunnen we stellen dat de noorderlichtkansen toenemen bij:

• Hoe negatiever de Bz-waarde
• Hoe groter de Bt-waarde
• Hoe hoger de dichtheid
• Hoe hoger de snelheid

Voor het optreden en de intensiteit van het noorderlicht is het een voortdurend spel van combinaties van deze factoren. Het gaat te ver om voor alle mogelijke combinaties de noorderlichtkansen en -intensiteit in een tabel te gaan weergeven, temeer omdat de tijd van het jaar hierin ook een rol speelt, net als de historie van de voorbije uren en zelfs dagen. Voor de betere noorderlichtverwachtingen is het een constant wikken en wegen en de data meermaals per dag opvolgen om een gevoel te krijgen voor wat er kan komen. Het is wel mogelijk grofweg een verwachting voor de volgende dagen op te stellen maar voor de korte termijn zou je bijna de hele avond en nacht de data moeten opvolgen aangezien de zonnewindparameters van uur tot uur sterk kunnen variëren tussen uiterst gunstige en uiterst ongunstige waardes.

Om toch enig gevoel te geven enkele referenties:

Er zal bij een open en donkere hemel ter hoogte van de poolcirkel gegarandeerd intens noorderlicht volgen over een 40-tal minuten wanneer:

• De snelheid van de zonnewind 600km/sec bedraagt
• De Bz-waarde -10nT bedraagt
• De Bt-waarde rond 15nT ligt
• De dichtheid rond 10 deeltjes per kubieke centimeter bedraagt

Er zal zelfs ter hoogte van de Noordkaap geen noorderlicht te zien zijn over 80 minuten wanneer:

• De snelheid van de zonnewind 300km/sec bedraagt
• De Bz-waarde +3nT bedraagt
• De Bt-waarde rond 4nT ligt
• De dichtheid rond 1 deeltje per kubieke centimeter bedraagt

Het wordt over een 70-tal minuten een twijfelgeval wanneer:

• De snelheid van de zonnewind 350km/sec bedraagt
• De Bz-waarde rond 0 schommelt
• De Bt-waarde rond 6nT ligt
• De dichtheid rond 5 deeltjes per kubieke centimeter bedraagt